نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
2 دانش آموخته سطح چهار فقه و اصول حوزه علمیه قم
3 عضو هیأت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر
چکیده
شناخت عرش الهی از مهم ترین مسائل کلامی است که احادیث فراوانی در تبیین آن رسیده است. یکی از معتبرترین احادیث را ابو قره محدث از امام رضا(ع) روایت نموده است برخی از دانشمندان، عرش را صرفاً مادی و جسمانی دانسته، استوای الهی بر عرش را مانند نشستن بر تخت پادشاهی میدانند؛ در حالی که برخی دیگر عرش را فرامادی و از عالم مجردات معرفی نموده اند. مقاله حاضر با استناد به منابع مکتوب و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. مسأله این پژوهش تحلیل کلامیِ روایت ابو قره از امام هشتم(ع) است، تا مفهوم عرش با بررسی و دقت در روایات اهل بیت(ع) و با تأکید بر کلام امام رضا(ع) بررسی شده، حقیقت آن تبیین گردد؛ چرا که در شناخت ربانیت الهی مؤثر است. نتیجه بررسی کلامی حدیث مذکور نشان می دهد که عرش الهی جسم نیست و حقیقتی مستقل و از جنس حقایق غیبی و در مرتبه عوالم مجردات دارد. مراد از حقیقت عرش، جایگاهِ تدبیر و مدیریت و ربوبیت الهی، و مقامی است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
A theological analysis of Abu Qarah hadith from Imam Reza regarding the transcendental nature of the Devine Throne
نویسندگان [English]
- Ali Ahmad Naseh 1
- Reza Jamali 2
- Reza Najafi 3
1 Professor of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Qom University
2 Graduated from the level of four jurisprudences and principles of the seminary of Qom
3 Member of the Faculty of Islamic Studies, Persian Gulf University, Bushehr
چکیده [English]
Understanding the Divine Throne is one of the most important theological issues explained in many of hadiths. One of the most reliable of these hadiths has been narrated by Abu Qarah al-Muhaddith from Imam Reza (AS). Some thinkers have introduced the Devine Throne as transcendental and believe it belongs to the world of abstractions, yet others have regarded it worldly. The present article is based on text analysis and descriptive-analytical method. The study addresses the theological analysis of Abu Qara's narration of the eighth Imam (AS) in order to explain the meaning of the Throne by carefully examining the narrations by the Ahl al-Bayt (AS) with a focus on Imam Reza’s (AS) words as they are effective in explaining the divinity. The result of the study of the above hadith shows that the Divine Throne is not an object and has an independent truth, one that belongs to unseen truths and the world of abstractions. What is meant by the truth of the Throne is divine providence, management, lordship, and authority.
.
کلیدواژهها [English]
- Abu Qara
- the plan of the world
- the Throne
- the divine knowledge
قرآن کریم
- ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، 1404ق.
- حسینى همدانى نجفى، محمد، درخشان پرتوى از اصول کافی، قم، حوزه علمیه قم، 1363.
- دارمى، عثمان ابن سعید، الرد على الجهمیه، کویت، دار ابن الأثیر، 1416ق.
- شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، 1409ق.
- شیخ صدوق، ابن بابویه، الاعتقادات، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، 1414ق.
- .....، التوحید، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1398ق.
- .....، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1403ق.
- صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، 1404ق.
- طبرسى، فضل بن حسن، الإحتجاج، مشهد، المرتضى – مشهد، 1403ق.
- طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه اعلمی مطبوعات، 1390.
- عریضى، على بن جعفر، مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها، قم، موسسه آل البیت، 1409ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1407ق.
- مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی، الأصول و الروضة، تهران، المکتبه الاسلامیه، 1382.
- مجلسی، محمدباقر، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1404ق.
- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383.
- میرداماد، محمد باقر بن محمد، التعلیقه على أصول الکافی، قم، الخیام، 1403ق.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تهران، مکتبة الصدق، 1397.
- نیشابورى، محمد بن حسن فتال، روضه الواعظین، قم، انتشارات رضى، 1375.