نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم و قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک

چکیده

   امام رضا (ع) در پاسخ به سؤال «علت غرق شدن کودکان بی­گناه در طوفان نوح(ع)» به مسئله «عقیم بودن مردان و زنان قوم نوح» اشاره می­فرماید. رجال سند روایت همگی ثقه هستند. در خصوص واژه قوم در لسان امام رضا (ع) دو احتمال مطرح است: اولاً به معنای همه اهل زمین باشد. ثانیاً به معنای افرد حاضر در محل سکونت نوح (ع) اشاره داشته باشد. پذیرش جهانی بودن طوفان منجر به تأیید مطلب اول و پذیرفتن محدود بودن طوفان منجر به نفی مطلب اول و اثبات نظر دوم می­شود. نظریه اول با توجه به محدود بودن طوفان نوح (ع) با عدل الهی ناسازگار است. طبق نتایج تحقیق طوفان نوح (ع) به دلایل روایی و عقلی محدود در منطقه سکونت آن جناب بوده و لذا قوم مدنظر امام رضا (ع) در معنای منطقه محل سکونت نوح (ع) و قوم ایشان منحصر خواهد بود. از سوی دیگر ردی از مسئله «عقیم نمودن مردان و زنان» در قرآن نیست و در صورت پذیرش آن باید آن را به سرنوشت سایر اقوامی که قرآن به مجازات آنها اشاره کرده است سرایت داد. و در نهایت اینکه مسئله تعذیب سایر افراد به دلیل رضایت بر اعمال قوم نوح باز منحصر در افراد حاضر در منطقه سکونت آن جناب است و گرنه باز با مسئله عدل الهی ناسازگار خواهد بود. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه­ای انجام شده است و تاکنون این حدیث در بوته بررسی سندی و دلالی قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reliability of the hadith "Aqm Aslab qom Noah va Arham Nesaehem…" (the most barren lions and wombs of women belong to people of Noah…) based on divine justice

نویسندگان [English]

  • Ali Hasan Beigi 1
  • Fereidoun Rezaei 2

1 Associate Professor, Faculty of Humanities, Department of Quran and Hadith Sciences, Arak University

2 Ph.D. student, Faculty of Humanities, Department of Quran and Hadith Sciences, Arak University

چکیده [English]

In response to the question "why innocent children drowned in Noah's flood", Imam Reza (p.b.u.h.) points to "sterility of men and women of Noah's people". The narrators of the narration chain are all trustworthy. There are two possibilities about the use of the word ''aqm'' (people) by Imam Reza (p.b.u.h.): First, it means all the people on earth. Secondly, it refers to the people present in Noah's place of residence. Accepting the universality of the storm leads to the confirmation of the first statement, and accepting the limited nature of the storm leads to the denial of the first statement and the proof of the second. The first theory is incompatible with divine justice due to the limitation of Noah's storm. According to the results of the study, the storm of Noah (p.b.u.h.) was limited in the land of his residence based on narrative and intellectual reasons; therefore, the people considered by Imam Reza (p.b.u.h.) will be limited to the area where Noah (p.b.u.h.) and his people lived. On the other hand, there is no indication of the issue of "sterility of men and women" in the Qur'an, and if it is accepted, it should be generalized to the fate of the other ethnic groups that the Qur'an has mentioned to punish. Finally, the problem of punishing other people because of their satisfaction with the actions of Noah's people is again exclusive to the people present in the land of Noah’s residence; otherwise, it will be incompatible with the divine justice again. The present article has been conducted using a descriptive-analytical method and by referring to library sources. This hadith has not been studied in the documentary and indicative investigation so far.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Study
  • Document Indication
  • Noah's storm
  • Justice
  1. - قرآن

    - نهج­البلاغه

    1. ابن بابویه، محمد بن على (1378)، عیون أخبار الرضا علیه السلام؛ لاجوردی، مهدی، تهران، نشرجهان، چاپ اول.
    2. ــــــــــــــــــــــــــــــــ، (1398)، التوحید؛ حسینی، هاشم، قم: جامعه مدرسین‏، چاپ اول.
    3. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1385)، علل الشرائع، قم: کتاب فروشى داورى ، چاپ اول.
    4. ابن­حجر، أبو الفضل أحمد بن علی بن محمد بن أحمد بن حجر العسقلانی (1406)، تقریب التهذیب، سوریا: دار الرشید، الطبعة الأولى.
    5. ازهرى، محمد بن احمد (1421)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏، چاپ اول.
    6. بحرانى، هاشم بن سلیمان (1415)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: ناشر موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، چاپ اول.
    7. بغدادی، أبو بکر أحمد بن علی بن ثابت بن أحمد بن مهدی الخطیب (1422)، تاریخ بغداد، بیروت: دار الغرب الإسلامی، الطبعة الأولى.
    8. حاکم­نیشابوری، أبو عبد الله محمد بن عبد الله الحاکم النیسابوری (1411)، المستدرک على الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعةالأولى.
    9. حر عاملى، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، چاپ اول.
    10. حلى، حسن بن یوسف بن مطهر (1411)، رجال العلامة الحلی؛ بحر العلوم، محمد صادق‏، نجف اشرف: الشریف الرضی،‏ چاپ دوم.
    11. حلی، حسن بن علی بن داود (1342)، الرجال، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول.
    12. خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنى للقرآن (1424)، بیروت: دار الفکر العربی، چاپ اول.
    13. دارالقطنی، أبو الحسن علی بن عمر(1414)، قاهره: الفاروق الحدیثة للطباعة والنشر، دار الکتاب الإسلامی، الطبعةالأولى.
    14. دیاری بیدگلی، محمدتقی (1384)، داوری در باب تعارض آرای نجاشی و دیگر رجال­شناسان متقدم شیعه، فصلنامه علمی- تخصصی علوم حدیث، شماره 35-36، بهار و تابستان 1384.
    15. ذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان الذهبی (1405)، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعةالثالثة.
    16. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1374)، مفردات الفاظ قرآن، تهران: مرتضوی، چاپ دوم.
    17. رضا، محمد رشید (1414)، المنار، بیروت: دار المعرفة، چاپ اول.
    18. طباطبایى، محمدحسین (1374ش)، تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم.
    19. طوسى، محمد بن الحسن (1373)، رجال الطوسی؛ قیومى اصفهانى، جواد، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی،‏ چاپ سوم.
    20. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1390)، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار؛ خرسان، حسن الموسوى‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول.
    21. عروسى الحویزى، عبد على بن جمعة (1415) تفسیر نور الثقلین، رسولی، هاشم، قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم.
    22. قرشى بنایى، على اکبر (1412)، قاموس قرآن‏، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
    23. فیومى، احمد بن محمد (1414)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، قم: موسسه دار الهجرة، چاپ دوم.
    24. فراهیدى، خلیل بن احمد (1409)، کتاب العین ، قم: نشر هجرت، چاپ دوم.
    25. قطب، سید (1425)، فى ظلال القرآن‏، بیروت: دار الشروق‏، چاپ سی و پنجم.
    26. کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى (1415)، تفسیر الصافی، اعلمی، حسین، تهران: مکتبه­الصدر، چاپ دوم
    27. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى (1403)، بحار الأنوار؛ جمعی از محققان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم.
    28. معرفت، محمدهادی (1392)، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
    29. مکارم شیرازى، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران: انتشارات دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم.
    30. کشی، محمد بن عمر (1409)، رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)؛ رجایی، مهدی، مشهد: موسسة آل البیت( علیهم السلام) لإحیاء التراث‏، چاپ اول.
    31. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی (1407)، تهران: الإسلامیة، چاپ چهارم.
    32. نجاشی، احمد بن على (1365) رجال النجاشی؛ شبیری زنجانی، موسی، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی‏، چاپ ششم.
    33. نراقى، ابوالقاسم بن محمد (1422)، شعب المقال فی درجات الرجال، کنگره بزرگداشت محققان ملا مهدى و ملا احمد نراقى، قم، چاپ دوم.